Sprawa dotyczy wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości przez PKP oraz odszkodowania za uszkodzenie budynku spowodowane przejeżdżającymi pociągami. Poznań dnia ... roku POZEW w sprawie: Jana P. ul. xxxx 42 00-000 Poznań - powoda - zast. przez adw. Tomasza Grzybkowskiego 61-762 Poznań, ul. Dominikańska 3 m 4 - c/a - Zachodniej Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych Al. Niepodległości 8 61-875 Poznań - pozwanemu - wartość przedmiotu sporu: złotych I Wydział Cywilny Sądu Wojewódzkiego w Poznaniu W imieniu powoda, z powołaniem się na załączone pełnomocnictwo do reprezentowania w tej sprawie, wnoszę: I. o nakazanie pozwanemu, aby wydał powodowi część nieruchomości położonej w Poznaniu, przy ulicy xxxx 42, działki nr 00 zapisanej w księdze wieczystej Sądu Rejonowego w Poznaniu KW o powierzchni 120 m2, na której pozwany zbudował torowisko kolejowe. II. o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty złotych wraz z odsetkami ustawowymi od dnia następnego od dnia doręczenia pozwu do dnia zapłaty. III. o nakazanie pozwanemu, aby wzdłuż nieruchomości położonej w Poznaniu, przy ulicy xxx 42, wzdłuż działki nr 00 zapisanej w księdze wieczystej Sądu Rejonowego w Poznaniu KW od strony torowiska kolejowego wykonał ekran dźwiękochłonny, o wysokości 3 metrów. IV. o przeprowadzenie rozprawy również w razie nieobecności strony powodowej, V. o zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu, w tym zwrotu kosztów zastępstwa adwokackiego w kwocie złote Uzasadnienie I. Powód jest właścicielem nieruchomości położonej w Poznaniu, przy ulicy XX 42, zapisanej w księdze wieczystej Sądu Rejonowego w Poznaniu KW o powierzchni 1700 m2. Dowód: przesłuchanie stron Pozwany samowolnie zajął część nieruchomości powoda o powierzchni 120 m2, włada nią bez zgody powoda, bez tytułu prawnego. Dowód: przesłuchanie stron II. Podstawę prawną roszczenia powoda stanowi norma prawna wynikająca z treści art. 140 kodeksu cywilnego w związku z art. 222 § 1 kodeksu cywilnego. III. Powód dochodzi ponadto wynagrodzenia za bezumowne korzystanie przez pozwanego z części nieruchomości powoda. Powód przyjmuje, iż wynagrodzenie za korzystanie z jednego metra kwadratowego należącej do niego nieruchomości winno wynosić 5 zł. Miesięczne wynagrodzenie za bezumowne korzystanie przez pozwanego z części nieruchomości powoda winno wynosić: 120 m x 5 zł = 600,00 złotych miesięcznie Wynagrodzenie za bezumowne korzystanie przez pozwanego z części nieruchomości powoda za okres ostatnich 10 lat winno wynosić: 10 x /600 zł x 12 miesięcy/ = złotych IV. Podstawę prawną roszczenia powoda o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie przez pozwanego z części nieruchomości powoda stanowi norma prawna wynikająca z treści art. 225 kodeksu cywilnego w związku z art. 224 § 2 kodeksu cywilnego. V. Powód dochodzi także odszkodowania za uszkodzenia w budynku położonym na jego nieruchomości spowodowane przez przejeżdżające w odległości ok. 2,5 metra pociągi. Na odszkodowanie składają się: - koszty wzmocnienia fundamentów - zł - koszty usunięcia pęknięcia ścian - zł - koszty wymiany okien na okna plastikowe, o podwyższonej dźwiękoszczelności - zł razem - zł Ponadto powód dochodzi kwoty złotych tytułem kosztów niezbędnych do rozebrania torowiska wybudowanego na nieruchomości powoda, usunięcia nasypu kolejowego, rekultywacji gruntu. VI. Podstawę prawną roszczenia odszkodowawczego stanowi norma prawna wynikająca z treści art. 415 kodeksu cywilnego. VII. Powód dochodzi ponadto nakazania pozwanemu, aby wzdłuż nieruchomości położonej w Poznaniu, przy ulicy XX 42, zapisanej w księdze wieczystej Sądu Rejonowego w Poznaniu KW od strony torowiska kolejowego wykonał ekran dźwiękochłonny, o wysokości 3 metrów. Pozwany jest właścicielem sąsiedniej nieruchomości, na której wybudował część szlaku kolejowego oraz stację rozrządową - wykorzystuje swoją nieruchomość w sposób zakłócający korzystanie z nieruchomości sąsiednich. Powód nie domaga się zatrzymania z tego powodu działalności przedsiębiorstwa pozwanego, co wydaje się mało racjonalne, ale domaga się wykonania przez pozwanego ekranów dźwiękochłonnych ograniczających skutki działalności pozwanego. Pogląd taki wynika także z orzecznictwa Sądu Najwyższego1. Załączniki: 1. Pełnomocnictwo 2. Odpis pozwu (adwokat Tomasz Grzybkowski) 1 uchwała SN U III CZP 4/84 OSNC 1984/10/171 Glosa: Piątowski J. OSP: 1985 r. nr 6 Glosa: Serda J. OSP: 1985 r. nr 6 Uniemożliwianie lub utrudnianie właścicielowi nieruchomości odbioru programu telewizyjnego na skutek wzniesienia budynków na nieruchomości sąsiedniej stanowi działanie zakłócające korzystanie z nieruchomości sąsiednich ponad przeciętną miarę w rozumieniu art. 144 W takim wypadku osobie narażonej na tego rodzaju zakłócenia przysługuje roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem (art. 222 § 2 Stosownie do okoliczności przywrócenie do stanu poprzedniego może wyrażać się w nakazaniu osobie zakłócającej podłączenia na jej koszt urządzeń telewizyjnych do instalacji znajdującej się na nieruchomości sąsiedniej. Streszczenie treści apelacji w tej sprawie: Do Sądu Apelacyjnego w Poznaniu pozwany PKP złożył apelację, domagając się zmiany zaskarżonego powództwa w pkt I. co do kwoty złotych, w pkt. II i III wyroku w całości; zasądzenia od powoda na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego ewentualnie uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania. Pozwany zarzuca że ustalenia faktyczne Sądu są niezgodne z materiałem dowodowym zebranym w sprawie; ponadto przekroczona została granica swobodnej oceny dowodów (pominięcie dowodu z zeznania świadka orzeczenie niezgodnie z opiniami biegłych oraz zdaniem powoda nie wskazano również przyczyn dla których Sąd odmówił wiarygodności oświadczeniu świadka I. Pozwany kwestionuje wysokość ustalonego przez Sąd wynagrodzenia za korzystanie przez pozwanego z części nieruchomości powoda. Zdaniem powoda wyliczenia stawki podane przez biegłego (na których sąd oparł swoje orzeczenie) sporządzone zostały w sposób niewystarczająco poparty podstawami. Powód twierdzi, że stawka 5 złotych za metr kwadratowy to stawka zbyt wysoka - powołując się na opinii innych biegłych. II. Sąd Okręgowy nakazał pozwanemu, by wydał powodowi posiadaną przez niego część nieruchomości (o powierzchni 120 m2). Zdaniem sądu pozwany wykorzystuje zaistniałą sytuację i nie podejmuje żadnych działań, aby uregulować stan prawny części nieruchomości zajętej przez niego, nie liczy się z interesem powoda. Pozwany twierdzi jednak, że powód nabył sporną nieruchomość w 1984 roku od wiedząc, że część nieruchomości była za zgodą poprzedników obecnego właściciela we władaniu pozwanego. Powód powołuje się na protokół z 1976 roku, w którym małżonkowie T. zezwolili pozwanemu na zajęcie części nieruchomości wnosząc jednocześnie, aby nabycie nieruchomości nastąpiło w jak najpóźniejszym terminie. Dlatego pozwany nie dążył za wszelką cenę do sfinalizowania sprawy wykupu. Pozwany wskazuje również, że w momencie sprzedaży nieruchomości (w 1984 roku) nie poinformowano pozwanego o zmianie stanu faktycznego, a o nowym właścicielu pozwany dowiedział się dopiero w 1995 roku. Od tego czasu - jak twierdzi pozwany - podejmowane były liczne próby uregulowania stanu prawnego. Pertraktacje nie przyniosły jednak efektu - między innymi na skutek zmian organizacyjnych oraz zbyt wysokich żądań powoda odnośnie ceny wykupu. Pozwany zaznacza, że chcąc zrekompensować niemożność korzystania z części nieruchomości wypłacił powodowi kwotę 700 złotych, opierając się na opinii biegłego Pozwany kwestionuje również decyzję Sądu odnośnie wydania spornej nieruchomości. Biegli stwierdzili, że z uwagi na usytuowanie i istniejące zagospodarowanie nieruchomości, uwolnionej powierzchni nie można w jakikolwiek sposób wykorzystać. Pozwany twierdzi, że "poza uwolnieniem części nieruchomości spod infrastruktury kolejowej nie nastąpi polepszenie warunków środowiska, a wręcz odwrotnie - nastąpi ich pogorszenie". III. Pozwany kwestionuje wydane w orzeczeniu Sądu zobowiązanie pozwanego do wykonania ekranu dźwiękochłonnego o wysokości 3 metrów. W opinii biegłego, na którą powołuje się pozwany, ekran dźwiękochłonny ustawiony w tym miejscu, by spełniał swoje zadanie, powinien mieć wysokość 5 metrów. Pozwany zaznacza, że Sąd Okręgowy nie wziął w tym przypadku pod uwagę opinii biegłego, a tylko wolę powoda. Pozwany powołuje się również na informację uzyskaną przez pozwanego z Miejskiej Pracowni Urbanistycznej. Z informacji tej wynika, że na terenie nieruchomości powoda ma powstać ciąg komunikacyjny - ulica biegnąca wzdłuż torów kolejowych. Zdaniem powoda nakazanie ustawienia w tym miejscu ekranu dźwiękochłonnego "nie znajduje uzasadnienia i narazi pozwanego na niewspółmierne do efektu koszty". IV. Pozwany twierdzi, że zasądzenie na rzecz powoda zapłaty kwoty zł. tytułem wymiany okien nie zostało poparte dowodami, a jedynie opinią biegłego. Jednocześnie pozwany zauważa, że hałas (który faktycznie w tym miejscu występuje) z roku na rok jest coraz mniejszy - na skutek mniejszego niż w latach 80. natężenia ruchu kolejowego. Pozwany pisze w apelacji: "zdziwienie pozwanego budzi fakt, że w latach 1984 - 1995, tj. od chwili gdy powód stał się właścicielem spornej części nieruchomości do czasu pierwszego pisma powoda do pozwanego, powód nie powiadomił pozwanego, że on jest właścicielem oraz, że odczuwa ujemne skutki związane z sąsiedztwem Kolei". Poznań, dnia 25 listopada 2002 roku Odpowiedź na apelację w sprawie: N. c/a PKP Sygn. akt … Wydział Cywilny Sądu Apelacyjnego ul. Trójpole 21 61-693 Poznań W imieniu powoda z powołaniem się na pełnomocnictwo w aktach sprawy, w odpowiedzi na apelację pozwanego Polskich Kolei Państwowych z dnia 21 października 2002 roku, wnoszę o: I. oddalenie apelacji pozwanego Polskich Kolei Państwowych w całości, II. zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego w kwocie złotych UZASADNIENIE I. Apelacja pozwanego PKP jest całkowicie bezzasadna i powinna być oddalona w całości. Pozwany zarzuca niezgodność ustaleń faktycznych Sądu I instancji z materiałem dowodowym zebranym w sprawie. Błąd w ustaleniach faktycznych (error facti) przyjętych za podstawę orzeczenia to błąd, który wynika bądź to z niepełności postępowania dowodowego (tzw. błąd "braku"), bądź też z przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów (błąd "dowolności"). Granice swobodnej oceny dowodów wyznaczają trzy czynniki: logiczny, ustawowy oraz ideologiczny. Czynnik logiczny oznacza, że są ma obowiązek wyprowadzenia z zebranego w sprawie materiału dowodowego wniosków logicznie prawidłowych. Między wnioskami sądu, które wyprowadza on przy ocenie poszczególnych dowodów, nie mogą istnieć sprzeczności1. Zdaniem powoda, Sąd I instancji w sposób prawidłowy ustalił stawkę wynagrodzenia za korzystanie z części nieruchomości przez pozwanego na poziomie 5 zł/m2 gruntu. Stanowisko Sądu wynika z prawidłowej oceny opinii biegłego która pod względem merytorycznym nie budzi żadnych zastrzeżeń. Dowód: opinia biegłego z 2 grudnia 1999 roku, w aktach sprawy. Wprawdzie pozwany zgłosił do niej zastrzeżenia, ale równocześnie nie wystąpił z inicjatywą dowodową w tym zakresie. Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 kpc), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 kpc) spoczywa na stronie, która z faktów wywodzi skutki prawne (art. 6 kc). Skoro strona pozwana nie powołała żadnego konkretnego środka dowodowego, który miałby podważyć opinię biegłego Sąd nie miał obowiązku jej wyręczania, zwłaszcza, że była ona zastępowana przez profesjonalnego pełnomocnika. Sąd Najwyższy w orzeczeniu z 5 listopada 1997 roku (III CKN 244/97, OSNC 3/98/52) przyjął, że możliwość dopuszczenia dowodu niewskazanego przez strony, nie oznacza, że Sąd obowiązany jest zastąpić własnym działaniem bezczynność strony. Strona pozwana, dopiero w apelacji wskazała, że podstawą jej twierdzeń kwestionujących wysokość stawki wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości powoda, są informacje uzyskane od "innych biegłych sądowych". Powyższe twierdzenia strony pozwanej powinny zostać pominięte zgodnie z przepisem art. 381 kpc, który stanowi, że Sąd II instancji może pominąć nowe fakty lub dowody, jeżeli strona mogła je powołać w postępowaniu przed sądem I instancji2. Wobec powyższego, apelacja pozwanego jest w tej części bezzasadna i powinna zostać oddalona. II. Pozwany zarzucił Sądowi I instancji naruszenie art. 233§1 kpc, poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów polegające na pominięciu dowodu z zeznań świadka Zdaniem powoda, Sąd decydując o dopuszczeniu dowodu przedstawionego przez stronę procesową, powinien rozważyć, czy dany fakt ma istotne znaczenie dla sprawy (art. 227 kpc). Istotność ta wynika z przedmiotu postępowania i wiąże się z twierdzeniami faktycznym stron. Powoływane fakty winny mieć znaczenie prawne. Selekcji faktów dokonuje sąd, uwzględniając zasadę prawdy materialnej i zasadę kontradyktoryjności. W ostatecznym wyniku istotność faktu jest oceniana przez sąd z punktu widzenia prawa materialnego. Oświadczenie wbrew stanowisku strony pozwanej, nie miało istotnego znaczenia w niniejszej sprawie. Niesporna między stronami była okoliczność, ze powodowi przysługuje prawo własności przedmiotowej nieruchomości. Twierdzenia iż powód doskonale wiedział, że część nieruchomości o powierzchni 120 m2 była za zgodą poprzedników obecnego właściciela we władaniu pozwanego, nie mogły mieć istotnego znaczenia dla podważenia zasadności powództwa w przedmiocie wydania nieruchomości z uwagi na przysługujące powodowi prawo własności. Jak słusznie wskazał Sąd I instancji okoliczność ta "nie ma żadnego przełożenia na leżące po stronie powoda oczywiste prawo własności". Również Sąd Najwyższy w orzeczeniu z 27 sierpnia 1970 roku (II CR 377/70, nie pub.; akceptowane przez "Komentarz do kodeksu postępowania cywilnego" Wydawnictwo Prawnicze W-wa 1999 r., przyjął, iż nie jest uchybieniem procesowym pominięcie dalszych dowodów, gdy w świetle zebranego materiału istotne okoliczności stały się między stronami niesporne, a dalsze dowody miałyby jedynie służyć naświetleniu okoliczności towarzyszących, nieistotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Zdaniem powoda w tej części apelacja jest bezzasadna i powinna zostać oddalona. III. W ocenie powoda, całkowicie bezzasadny jest zarzut naruszenia przez Sąd I instancji przepisu art. 328 § 2 kpc, poprzez nie wskazanie w uzasadnieniu wyroku przyczyn, dla których Sąd ten odmówił wiarygodności oświadczeniu świadka Według powoda, Sąd I instancji nie odmówił wiarygodności oświadczeniu tylko postanowił oddalić wniosek strony pozwanej o jej przesłuchanie w charakterze świadka, z uwagi na nieistotność tych zeznań w sprawie. O braku istotności oświadczenia oraz o stanowisku Sądu I instancji w tym zakresie, zawartym w uzasadnieniu wyroku była mowa w punkcie II niniejszego pisma. Apelacja pozwanego w tej części jest bezzasadna i powinna zostać oddalona. IV. W ocenie powoda, jako zupełnie gołosłowny, należy uznać zarzut pozwanego, że Sąd I instancji niesłusznie przyjął, iż strona pozwana wykazywała bierność w regulowaniu stanu prawnego przedmiotowej nieruchomości. W szczególności należy zaprzeczyć twierdzeniom pozwanego, że dowodem na jego pozytywne działanie w kierunku wykupu nieruchomości, było kilkukrotne zawieszenie postępowania sądowego z uwagi na prowadzone pertraktacje ugodowe. Niesporna jest wprawdzie okoliczność, iż Sąd I instancji kilkakrotnie zawiesił postępowanie sądowe na zgodny wniosek stron, ale za każdym razem podejmowała decyzję o jego podjęciu na żądanie strony powodowej. Pozwany nie dotrzymywał bowiem warunków prowadzonych pertraktacji i w uzgodnionym przez strony terminie nie podejmował żadnych działań mających na celu wykup nieruchomości powoda. Dowód: 1. wniosek powoda z r., w aktach sprawy, 2. pismo powoda z r., w aktach sprawy. Jak słusznie przyjął Sąd I instancji, takie działanie pozwanego i jego poprzednika (przedsiębiorstwa państwowego) było wykorzystywaniem pozycji monopolisty na rynku i zasługiwało na ochronę w świetle przepisów prawa. Apelacja pozwanego w tej części jest bezzasadna i powinna zostać oddalona. V. Nie do zaakceptowania jest również stanowisko zajęte przez pozwanego w apelacji, iż Sąd I instancji orzekł w pkt. II i III wyroku niezgodnie z opiniami biegłych i Sąd Okręgowy uznał za wiarygodną opinię biegłych w zakresie, w jakim wskazali oni, że "uwolnienie" spornej części nieruchomości spowoduje, że będzie ona mogła być wykorzystywana przez powoda jedynie w ograniczonym zakresie. Jednocześnie Sąd ten wskazał, że "takie ograniczenia nie mogą przekładać się na brak ochrony posiadanego przez powoda prawa jej własności i legalizować działania powoda". Zdaniem powoda, stanowisko Sądu I instancji jest słuszne w świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego oraz brzmienia przepisu art. 140 kpc. Trybunał Konstytucyjny w orzeczeniu z 20 kwietnia 1993 roku (OTK I/93, stwierdził, że prawo własności traktowane jest w naszym systemie prawnym jako prawo podmiotowe o najszerszej treści i w porównaniu z innymi prawami - jako prawo najsilniejsze w stosunku do rzeczy. Również Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, stanowi, że każda osoba fizyczna ma prawo do poszanowania swojego mienia. Nikt nie może być pozbawiony swojej własności, chyba że w interesie publicznym i na warunkach przewidzianych przez ustawę. Z całą pewnością nie można uznać bezprawnego działania pozwanego, który samowolnie zajął przedmiotową nieruchomość i przez wiele lat nie wykazywał chęci prawnego uregulowania zaistniałej sytuacji, jako zasługujące na ochronę w świetle przepisów prawa. Zgodnie z przepisem art. 321 § 1 kpc są nie może wyrokować co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem, oraz zasądzać ponad żądanie. Skoro żądanie powoda w zakresie budowy ekranu dźwiękochłonnego jest uzasadnione co do zasady, niesłuszny jest zarzut pozwanego, iż Sąd I instancji orzekł niezgodnie z materiałem dowodowym zebranym w sprawie w postaci opinii biegłego Sąd wskazał, że autor opinii sugerował - jako mającą spełnić swój cel - wysokość tego ekranu równą 5 m; skoro jednak powód domagał się w wysokości równej 3 m znalazło to wyraz w rozstrzygnięciu. Apelacja pozwanego w tej części jest bezzasadna i powinna zostać oddalona. VI. Pozwany w apelacji zarzucił również, iż zasądzenie na rzecz powoda kwoty złotych tytułem wymiany okien nie zostało poparte żadnymi dowodami. Sąd I instancji, w ocenie powoda, prawidłowo przyjął, iż okoliczność powyższa wynika z opinii biegłego która była poprzedzona wizją lokalną. Dowód: opinia biegłego z 2 grudnia 1999 roku w aktach sprawy. Stanowisko Sądu jest uzasadnione szczególnie w świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego, wskazującego, że zastrzeżona dla sądu swobodna ocena dowodów nie opiera się na ilościowym porównaniu przedstawionych przez strony i biegłych spostrzeżeń oraz wniosków, lecz na odpowiadającemu zasadom logiki powiązaniu ujawnionych w postępowaniu dowodowym okoliczności w całość zgodną z doświadczeniem życiowym3. Zdaniem powoda apelacja pozwanego jest w całości bezzasadna i powinna zostać oddalona. VII. Koszty zastępstwa adwokackiego w tej sprawie, wynikają z zawartej umowy pomiędzy Adwokacką Spółką Partnerską a powodem i znajdują pełne oparcie w normie prawnej wynikającej z § 13 w związku z § 2 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszeniu przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ( z 2002 , nr 163, poz. 1348). (adwokat Tomasz Guzek) Przypisy: 1 orz. SN z r., II URN 175/79, OSNC 10/80/200; "Granice sędziowskiej swobodnej oceny dowodów" BMS 1961 r., nr 7-8. 2 tak też "Nowy środek odwoławczy: apelacja", PS 1993, nr 6, s. 48 3 orz. SN z r., II URN 175/79, OSNCP 10/80/200 Materiał archiwalny oparty o przepisy prawa obowiązujące w dniu jego sporządzenia. Adwokacka Spółka Partnerska Grzybkowski Guzek Jackowski nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystywane treści.